Μπαγιάτηδες και Χαμουτζήδες
Ένας πλήρης, εμπεριστατωμένος και διασκεδαστικός οδηγός για το γλωσσικό ιδίωμα της Θεσσαλονίκης
Τον Μπάμπη (δεν μου πάει να τον πω Χαράλαμπο…) Μεταξά τον ξέρω είκοσι χρόνια, τον αγαπώ, τον εκτιμώ και είμαι προκατειλημμένος υπέρ του. Είναι από τους πιο σοβαρούς δημοσιογράφους της πιάτσας και το έχει αποδείξει σε δεκαετίες καριέρας, τόσο σε ελληνικά όσο και σε αλλοδαπά ΜΜΕ. Δουλέψαμε και παρεάκι στο BBC μια φορά κι έναν καιρό, όπου ιδιαιτέρως εκτίμησα αφενός τον επαγγελματισμό του και αφετέρου το υπόγειο και υπονομευτικό χιούμορ του. Ιδιότητες που τον βγάζουν κάτι παραπάνω από ασπροπρόσωπο στο «Μπαγιάτηδες και Χαμουτζήδες» τον Γλωσσικό Οδηγό της Θεσσαλονίκης που μόλις κυκλοφόρησε με την υπογραφή του από τις εκδόσεις «Αρχείο».
Τι περιλαμβάνει το βιβλίο; Ορίστε δυο λόγια από τον ίδιο τον Μπάμπη Μεταξά: «Στη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιούνται κάποιες λέξεις και εκφράσεις που, στην υπόλοιπη Ελλάδα, ειδικά στη νότια Ελλάδα, δεν λέγονται και που κάποιες τουλάχιστον είναι και άγνωστες. Είναι αυτές οι λέξεις και εκφράσεις που δίνουν στην ομιλία των Σαλονικιών το όποιο ιδιαίτερο τοπικό χρώμα έχει. Και είναι αυτές οι λέξεις και εκφράσεις που αυτό το βιβλιαράκι προσπαθεί να καταγράψει.» Θέλετε και λεπτομέρειες: Ορίστε: «Πρώτον, αυτές οι λέξεις και εκφράσεις δεν είναι πάρα πολλές –στο βιβλίο υπάρχουν γύρω στις εκατόν είκοσι. Δεύτερον, ένα μεγάλο ποσοστό τους εμπίπτει σε τρεις-τέσσερις κατηγορίες: φαγητό (π.χ. αλοιφή, ντουζλαμάς), ποδόσφαιρο (π.χ. σκουλήκια, αμπαλαέα), η Αθήνα (π.χ. Αθηνέζος, χαμουτζής), η Θεσσαλονίκη (π.χ. ντονμές, τσινάρι) Τρίτον, πολλές από αυτές τις λέξεις και εκφράσεις έχουν τούρκικες ρίζες. Τέταρτον, ορισμένες από αυτές τις λέξεις και εκφράσεις δεν λέγονται μόνο στη Θεσσαλονίκη. Κάποιες (π.χ. χαλαρά, μπουγιουρντί) έχουν πια υιοθετηθεί πανελλαδικά. Πέμπτον, οι λέξεις και εκφράσεις που δίνουν το ιδιαίτερο χρώμα στην ομιλία των Σαλονικιών δεν είναι κάτι το στατικό.»
Στο δια ταύτα όμως. Δεν παριστάνω τον έγκριτο φιλόλογο ούτε τον βέρο Σαλονικιό. Μπορώ ωστόσο να σας πω ότι ο Μπάμπης Μεταξάς έφτιαξε έναν πλήρη και εμπεριστατωμένο οδηγό, που δεν θα αφήσει παραπονεμένους ούτε τους κατοίκους ούτε τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης. Πάνω απ’ όλα όμως έγραψε ένα καλοδιάβαστο και πολύ διασκεδαστικό βιβλίο που θα το πάρεις να το διαβάσεις στην παραλία, στο σπίτι, στην εξοχή και θα το χαρείς με την ψυχή σου. Σαν να μην είναι ένα άχρωμο και άγευστο λεξικό, αλλά ένας έξυπνος και χαριτωμένος ταξιδιωτικός οδηγός στα ήθη, στα έθιμα και στις συνήθειες του Θερμαϊκού.
Μπαγιάτηδες και Χαμουτζήδες –Γλωσσικός Οδηγός της Θεσσαλονίκης, Χαράλαμπος Α. Μεταξάς, εκδόσεις Αρχείο.
Comments